Mindfulness

Oorsprong

Mindfulness vindt zijn oorsprong in het Boeddhisme. De kern van deze leer is inzicht krijgen in het menselijk lijden en de weg vinden om dit lijden op te heffen. Deze leer wordt beoefend door middel van het achtvoudige pad waarvan mindfulness een onderdeel is.

Hoewel de term mindfulness verbonden is aan het Boeddhisme, vind je in het Oude Christendom ook vergelijkbare meditatietechnieken ervan terug.

Het Achtvoudige Pad uit het Boeddhisme

Het juiste inzicht
De juiste intentie
De juiste spraak
Het juiste handelen
De juiste wijze van levensonderhoud
De juiste inspanning
De juiste aandacht
De juiste concentratie

Ontwikkeling

In het Westen is mindfulness onder andere bekend geraakt door Thich Nhat Hanh, een verbannen Vietnamese monnik die nu in Frankrijk woont en er onderwijs geeft.

Dr. Jon Kabat-Zinn, een Amerikaan, was de eerste die het begrip mindfulness uit zijn boeddhistische context haalde. Hij ontwikkelde een acht weken durende training waarbij hij de nodige kennis ontleende aan de Zen-praktijk.

Deze training wordt ook wel MBSR genoemd, Mindfulness Based Stress Reduction. Het programma is ontwikkeld ter bestrijding van piekeren, depressie, pijn of burn-out en heeft zich reeds wetenschappelijk bewezen.

Ontwikkeling

Segal, Williams en Teasdale hebben zich gebaseerd op het MBSR programma en ontwikkelden zo MBCT. In het Nederlands te vertalen als Aandachtgerichte Cognitieve Therapie. In MBCT wordt mindfulness als vaardigheid aangeleerd bij de behandeling van zowel chronische als recidiverende depressies, maar ook bij fobieën en chronische pijn.

In Vlaanderen zijn Dr. David Dewulf en Dr. Edel Maex twee autoriteiten op het gebied van mindfulness. Beiden schreven reeds meerdere boeken over mindfulness.

De zeven pijlers van mindfulness

1Niet oordelen
2Geduld hebben
3Altijd weer opnieuw beginnen
4Vertrouwen
5Niet streven
6Acceptatie
7Loslaten

Betekenis en waarde

Mindfulness kan letterlijk vertaald worden als ‘achtzaamheid, indachtigheid of bewustzijn’.

Ruimer vertaald wordt dit ‘leven met open, niet-reactieve, niet-oordelende aandacht’. Het betekent leven in het hier en nu, met acceptatie van alle onvermijdelijke negatieve en positieve ervaringen. Het verleden of de toekomst wordt niet vergeten, maar we verliezen ons er niet meer in.

Mindfulness biedt tools aan om te schakelen van denken en doen naar ‘zijn’ zodat deze drie weer in balans komen. Iemand die voortdurend in gedachten leeft en vervolgens mindfulness beoefent zal merken dat hij of zij meer in zijn lichaam komt. Met meer vrijheid en keuzemogelijkheden als gevolg.

Het is nuchter en aards. Wie het enige tijd beoefent zal merken dat het leven aangenamer en lichter wordt. Wie in strijd leeft, zal strijden. Wie kan aanvaarden, zal vrij zijn.

Een verhaaltje over de wijsheid van ons lichaam:

Er was eens een vrouw in Iran met twee jongere kinderen. Omdat het oorlog was en de bommen in het rond vlogen, gingen ze schuilen in een kelder. Daar begonnen ze heel hard met hun voeten op de grond te stampen. Jarenlang dacht ze dat ze dit deed om de geluiden van de vliegtuigen en de bommen te overstemmen, zodat de kinderen niet bang zouden worden van de geluiden. Tijdens een meditatieoefening had ze deze gebeurtenis in haar geheugen opgeroepen. Pas toen ontdekte ze dat het stampen niets te maken had met het maken van geluid om anderen niet bang te laten zijn, maar dat het een middel was om haar eigen angst te bezweren. Het inzicht deed haar lachen.

Onderzoek wijst namelijk uit dat stampen zowel adrenaline als noradrenaline in de bijnierschors vrijmaakt. Dit dempt angst en maakt je alert!